HTX Dược liệu Yên Sơn: Tạo dựng giá trị cao hơn cho cây nghệ địa phương

Sản xuất bột nghệ là nền tảng chính cho các hoạt động khác xoay xung quanh cây nghệ của nhiều địa phương và đây cũng là hướng đi của Hợp tác xã Dược liệu Yên Sơn, Ninh Bình.

Đây là mô hình sản xuất tập thể hiệu quả. Một hợp tác xã đang trồng, chăm sóc cây nghệ, sản xuất bột nghệ, tinh bột nghệ, các sản phẩm khác từ nghệ, sản phẩm dược liệu khác từ nguồn dược liệu và thế mạnh của địa phương.Các sản phẩm của Dược liệu Yên Sơn

Giá trị của cây nghệ và tiềm năng ngành

Hợp tác xã Dược liệu Yên Sơn (viết tắt là HTX Dược liệu Yên Sơn) do ông Lê Ngọc Trinh là Chủ tịch đồng quản trị. Đây cũng là mô hình được tạo dựng thành công, các loại thực phẩm chức năng. Trong đó, viên tinh bột nghệ vàng tẩm mật ong đang là sản phẩm chủ lực, được nhiều khách hàng yêu thích, đánh giá cao.

Cây nghệ là loài cây có giá trị cao, có thể ứng dụng sản xuất các loại thực phẩm chức năng có giá trị gia tăng cao. Đây cũng cây trồng mà HTX Dược liệu Yên Sơn theo đuổi trong nhiều năm qua. Đơn vị này đã từng bước đi sâu vào chuỗi giá trị gia tăng và phát triển thế đứng mới cho cây nghệ, cũng như tiềm năng từ nguồn dược liệu khác ở địa phương. Từng bước xác lập hệ sinh thái sản phẩm dược liệu, thực phẩm chức năng, hỗ trợ cho sức khỏe người dân, cộng đồng, có tác dụng tốt và phù hợp với đời sống của người Việt.

Đơn vị tập trung làm tốt sản phẩm trọng yếu, lấy đó làm nền tảng cho các hoạt động sản xuất khác mở rộng. Mô hình này cũng tập trung khai thác tối đa mọi thành phần của cây nghệ, từng bước tạo ra một hệ sinh thái giá trị cao từ cây nghệ của địa phương. Ngoài sản xuất nghệ củ tươi, bột nghệ gia vị thực phẩm. Đơn vị còn đang sản xuất tinh bột nghệ, các sản phẩm khác từ nghệ.

Sản xuất nghệ và khâu có giá trị cao nhất là chiết xuất curcumin (hoạt chất chính) với độ tinh khiết cao. Nhằm cung cấp cho ngành dược phẩm, thực phẩm chức năng và mỹ phẩm.

Nguyên liệu này dùng để sản xuất trong thực phẩm và đồ uống dường sinh. Phát triển các sản phẩm thứ cấp mang tính sẵn dùng như sữa nghệ, viên nghệ mật ong, trà hòa tan từ nghệ, gia vị nghệ hữu cơ…vv. Các sản phẩm làm đẹp khác như sản xuất mặt nạ, kem nghệ, xà phòng chiết xuất từ nghệ. Đây là các sản phẩm xanh đang được nhiều khách hàng chuộng lối sống xanh sử dụng.

Ngoài ra còn có thể tận dụng phụ phẩm như bã nghệ, sau khi chiết xuất dùng làm phân bón hữu cơ, một phần làm thức ăn chăn nuôi phối trộn thêm, tăng sức khỏe cho đàn gia súc.

Hay tạo sản phẩm tuần hoàn, chăm sóc lại lớp đất mặt cho các vườn trồng. Cây nghệ thực sự là một loại cây có giá trị cao, nhưng hiện chưa có nhiều nhà sản xuất tận dụng hết được các lợi thế của nó, do hạn chế về tài chính, nguồn lực hay cách thức làm chủ qui trình.

Nhưng sản phẩm nghệ, dù là tinh bột nghệ hay các sản phẩm thứ cấp khác, muốn tốt đều phải phụ thuộc rất nhiều vào hàm lượng curcumin.

Mô hình sản xuất nghệ phát triển tốt, cần phải giải quyết cùng lúc nhiều vấn đề như: Phát triển tốt vùng trồng; Áp dụng tiêu chuẩn hữu cơ Organic hoặc GlobalGAp, VietGap. Bên cạnh đó, còn là việc đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học, chọn lọc giống, nhân giống nghệ có hàm lượng curcumin cao, phù hợp với thổ nhưỡng, khí hậu của địa phương.

Công nghệ chế biến tiên tiến cũng đóng một vai trò quan trọng. Khi trực tiếp tạo ra các sản phẩm có giá trị gia tăng cao, từ nguyên liệu gốc.

Việc sử dụng công nghệ chiết xuất nghệ hiện đại còn nhằm tăng khả năng hấp thụ, sinh khả dụng tốt. Giúp thực phẩm chức năng có giá trị cao hơn gấp nhiều lần so với các hoạt chất thô có trong nghệ củ, cần có sự đầu lớn và bền vững.

Tại Ấn Độ, nước sản xuất nghệ lớn nhất thế giới. Các công ty như Synthite Industries Ltd, Arjuna Natural Extracts Ltd đã và đang tập trung sản xuất curcumin tinh khiết cho thị trường toàn cầu. Tại Việt Nam, các nhà khoa học cũng đã thành công nghiên cứu và chuyển giao công nghệ nano curcumin. Thậm chí là các dự án curcumin hướng đích cũng đang hoạt động rất sôi nổi.

Từ đó đưa Việt Nam trở thành nước thứ hai sau Mỹ sản xuất được một số chế phẩm curcumin công nghệ cao như: Viên sủi hướng đích và các sản phẩm tinh bột nghệ cấp cao. Những thành công chung này đã và đang từng bước đặt nền móng cho toàn ngành. Đồng thời khích lệ các đơn vị sản xuất nghệ từ gốc, có điều kiện sản xuất lớn hơn. Đó là các đơn vị chăm sóc, phát triển vùng trồng, đến liên kết sản xuất, bao tiêu và thu mua sản phẩm như Dược liệu Yên Sơn đang làm.

Dược liệu Yên Sơn cũng rất tích cực trong việc xây dựng thương hiệu và gắn liền với câu chuyện về sức khỏe tự nhiên, làm nông nghiệp sạch từ cây nghệ. Các hoạt động đầu tư của Dược liệu Yên Sơn tuy chậm rãi, nhưng cẩn thận, chi tiết và bài bản. Từ đó có thể làm lan tỏa hình ảnh thương hiệu, thế mạnh và đặt nền móng cho việc thâm nhập thị trường nước ngoài trong tương lai.

Tạo dựng sản phẩm giá trị gia tăng cao

Dù cây nghệ có nhiều tác dụng cực kỳ tốt cho sức khỏe, đặc biệt là phụ nữ. Nhưng nó cũng có nhược điểm, đó là curcumin ít hòa tan, hấp thu kém. Do đó tập trung vào việc giải quyết nhược điểm lớn nhất này bằng công nghệ là bài toán của nhà sản xuất.

Và sản xuất viên viên tinh bột nghệ vàng tẩm mật ong hay còn gọi là kẹo nghệ đang là hướng đi đúng của Dược liệu Yên Sơn. Do sản phẩm này khắc phục được các nhược điểm kể trên, giúp người dùng khỏe người, ăn ngon, dễ tiêu thụ hơn và khả năng hấp thụ cũng tốt hơn.

Mô hình cũng đang tạo dựng hệ sinh thái từ cây nghệ. Chuyển đổi giá trị cho cây nghệ, đưa nguyên liệu thô, giá trị thấp, thành các sản phẩm có hàm lượng khoa học và công nghệ cao, đa dạng, dễ tiếp cận người dùng, thị trường. Con đường giá trị cao này từ củ nghệ đang được Dược liệu triển khai từ vài năm nay. Hiện đơn vị đã hoàn toàn làm chủ toàn bộ qui trình sản xuất, phát triển bền vững và từng bước tạo lập thị trường hiệu quả.

Có ba vấn đề chính mà nhà sản xuất phải tập trung giải quyết để thành công bền vững với mô hình là: Đổi mới công thức, sản xuất ra các sản phẩm có giá trị cao hơn; Gắn với công tác thị trường hiệu quả; Áp dụng sản xuất bền vững và tạo ra giá trị truyền thông cao. Việc áp dụng sản xuất xanh, tuần hoàn, giảm thiểu chất thải, tái sử dụng phụ phẩm, có thể làm tăng uy tín thương hiệu và thu hút khách hàng xanh, người trẻ tuổi, phụ nữ sau sinh, phụ nữ dưỡng da, làm đẹp, người dùng hướng xanh…vv.

Đặc biệt trong tình hình mà Chính phủ đã và đang có chiến lược Quốc gia, giảm phát thải, tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. Hòa cùng dòng chảy của thời đại, bám sát các kế hoạch chung của nhà nước, đồng hành và hưởng ứng các kế hoạch của đất nước, Dược liệu Yên Sơn cũng đang thực hiện các kế hoạch xanh theo nguồn lực và sức mạnh của riêng mình.

Việc xây dựng một hệ sinh thái xung quanh cây nghệ nhằm để tối ưu hóa giá trị là một chiến lược rất tiềm năng. Đây cũng được coi là con đường thành công và có giá trị cao, mang lại hiệu quả thiết thực. Vượt ra ngoài việc chỉ bán nguyên liệu thô (củ nghệ) hoặc một vài sản phẩm cơ bản khác, Dược liệu Yên Sơn đang tìm cách mở rộng giá trị, sản phẩm, hệ sinh thái chung.

Để nguyên liệu đầu vào chất lượng cao, đơn vị cũng áp dụng các chiến lược sản xuất sạch để phát triển vùng trồng, nguyên liệu đầu vào có giá trị cao. Đơn vị chủ động hướng dẫn kỹ thuật trồng trọt cho nông hộ, với yêu cầu không hóa chất và bao tiêu sản phẩm đầu ra, liên kết sản xuất tốt. Hình thành chuỗi liên kết khép kín, từ trồng, chăm sóc, thu hoạch, chế biến, tiêu thụ và kiểm soát nguyên liệu đầu vào và sản xuất sản phẩm đầu ra.

Từ quy mô nhỏ ban đầu 02 hecta vào năm 2013. Đến nay Dược liệu Yên Sơn đã phát triển vùng nguyên liệu là 2,8 hecta và liên kết sản xuất còn đang tiếp tục mở rộng dần. Vùng trồng phủ rộng tại các xã như Yên Sơn, Quỳnh Lưu, Phú Lộc…vv. Đơn vị này còn đang mở rộng các loại cây dược liệu có giá trị kinh tế cao khác ở địa phương như: Cây cà gai leo, hà thủ ô, đinh lăng, sắn dây để đưa vào sản xuất.

Đến nay, Dược liệu Yên Sơn đang có vài sản phẩm OCOP được công nhận là sản phẩm đạt chuẩn 3-4 sao cấp tỉnh, tiêu biểu như: Tinh bột nghệ vàng (OCOP 3 sao, từ năm 2019); Viên cà gai leo mật nhân, Viên hà thủ ô mật ong (tham gia đánh giá OCOP 4 sao). Đồng thời ứng dụng truy xuất nguồn gốc (mã số vùng trồng, tem điện tử) cho các sản phẩm.

Ngoài ra đơn vị cũng theo đuổi và đã có được chứng nhận ISO 2200-2018. Tất cả các nỗ lực trên đã và đang góp phần định hình nên thương hiệu của Dược liệu Yên hôm nay. Sản phẩm đạt chất lượng cao nên từ chỗ doanh thu từ 300 triệu đồng, nay đã nâng lên khoảng gần 1,5 tỷ đồng/năm. Đồng thời tăng cường tiêu thụ nguồn mật ong nguyên chất cho nông sản ở địa phương.

Với các cố gắng của mình, Dược liệu Yên Sơn cũng đạt các giải thưởng uy tín như: Sản phẩm Tinh bột nghệ vàng được vinh danh tại Chương trình “Thương hiệu Vàng Nông nghiệp Việt Nam năm 2022”. Đồng thời xây dựng được các tệp sản phẩm đa dạng, tăng cường sức khỏe người dùng như: Viên tinh bột nghệ mật ong, Viên cà gai leo mật nhân, Viên hà thủ ô mật ong, Tinh bột sắn dây, Bột mầm đậu nành…vv.

Đơn vị cũng đưa máy móc hiện đại vào sản xuất và chế biến, hiện đại hóa sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm. Đến nay, công tác đầu tư đã có nhiều tiến bộ, với sự xuất hiện nhiều loại máy khác nhau như: Máy sấy lạnh công nghệ cao Nhật Bản, máy sấy nhiệt, máy tạo viên và nhân của viên, máy nghiền củ nghệ tươi, máy rửa củ tươi, máy nghiền bột khô, máy ép mí nắp hộp, máy in ngày sản xuất…vv. Hệ thống máy móc tốt, phù hơp đã giúp cho sản xuất hiệu quả, chuyên nghiệp và tăng năng suất.

Công nghệ cũng giúp cho sản xuất tinh bột nghệ của Dược liệu Yên Sơn có chất lượng cao hơn. Thể hiện cam kết về chất lượng và định hướng theo Sản phẩm Xanh, tốt cho sức khỏe. Việc tách tinh dầu nghệ có vai trò làm tăng hàm lượng curcumin, sau khi tách tinh dầu và các tạp chất, hàm lượng hoạt chất curcumin đã bỏ dầu, sẽ  bỏ được tính nóng của sản phẩm, giúp cơ thể hấp thụ tốt hơn. Theo đuổi phương pháp sấy lạnh.

Thêm vào đó, việc sản xuất tinh bột nghệ lạnh cũng an toàn, dễ sử dụng, chất lượng cao hơn cả về màu sắc và hương vị và đây là bước tiến mới của Dược liệu Yên Sơn. Sản phẩm rất tốt cho người đau dạ dày, người yêu thích dùng nghệ, có mong muốn sử dụng nghệ dài ngày. Đặc biệt là món quà tốt và có ý nghĩa cho phụ nữ, người già và trẻ nhỏ.

Ngày nay các mô hình sản xuất tập thể đang chuyển từ vai trò cung cấp dịch vụ đơn thuần, sang tổ chức kinh tế đầu tư công nghệ, dẫn dắt sản xuất, chế biến chuyên sâu; Xây dựng thương hiệu theo tiêu chuẩn OCOP hoặc xuất khẩu đang là xu thế chung. Và Dược liệu Yên Sơn cũng đi theo hướng này.

Đơn vị tập trung sản xuất xanh, phát triển thị trường hiệu quả; Nâng cao hình ảnh của thương hiệu lên một tầm cao mới. Đồng thời làm thật, làm tốt và tạo dựng thành quả từ các giá trị thật của chính mình.

Nguyên Minh. doanhnghiepsanxuatxanh.vn